UNATAKA KUISHI MAISHA MAREFU KAMA NELSON MANDELA ?

                                       NI    RAHISI  , NI   SUALA   LA  UAMUZI  TU  !
 
 

Tabia  ni kitu  cha  ajabu  sana.Wanasaikolojia  wa  tiba  na  afya  wanashauri  kwamba  ni  sawa  na  mtu   kutwanga   maji   ndani  ya   kinu  kwa   kujaribu   kurejesha  afya   iliyodorora   bila  kubadili  TABIA  zenye    kupelekea  afya  hizo  kuwa  mbaya.

     Bila  shaka  umeshawahi  kuona  mtu  mwenye  hali  mbaya  kiafya   kutokana  na  pombe  au  sigara  lakini   akaendelea  kutumia   vitu  hivyo  kama  kwamba   havimzuru  kwa  chochote.

      Tabia  au    mazoea    yamepelekea   watu  wengi  sana   kupoteza   maisha  yao  huku  wakiona.Huenda  mtu  akadhani  kwamba  mazoea  maana  yake  ni   kufanya   mambo  yenye   athari  mbaya   kwa    afya  ya  binadamu.Lakini   mazoea   yanaweza   pia   kuwa   ni  mtu   kuacha     kufanya   mambo   ambayo   angetakiwa    kuyafanya   ili    kuboresha   afya  yake.

    Huenda   ni    vizuri    nikataja  mambo   ambayo   mtu   akiyajengea    mazoea ,ataweza   kurefusha  umri  wake.Kulingana   utafiti  uliofanywa   huko  ALAMEDA  CALIFORNIA, MAREKANI    miaka   ya    1970, Ilionyesha  kuwepo    kiwango   kikubwa  cha  tofauti  iliyokuwepo  katika     umri   wa  kuishi   kati  ya  waliokuwa   na   mazoea  hayo  mazuri ,  na  wale  ambao   hawakuwa   nayo. Mazoea  hayo  ni  haya   ndugu   yangu   msomaji soma hapa   kwa   makini  na   yafanyie  kazi :--

      KIFUNGUA    KINYWA : Kuna  watanzania   ambao   huwa   hawajui   kwamba  kifungua  kinywa  ni  muhimu  sana  kwa  afya   ya  mtu.Mtu  mwenye   mazoea  ya  kupata   kifungua  kinywa  asubuhi   anayo  sababu  ya  kuamini  kwamba   siku  zake  za  kuishi   zimeongezeka  angalau  kwa  asilimia  tano.

      KULAKULA: Kulakula  hovyo ,  hapa  na  pale   ni  tabia  mbaya  sana.Mtu  anayemudu , au  mwenye  mazoea   ya   kujizuia  kula  hapa  na   pale  na  badala   yake  kula   kwa  kufuata  utaratibu  maalum.Hana  sababu  ya   kutoamini  kwamba  ataishi   hadi  kuzeeka  kabisa.

      USINGIZI: Inatakiwa   mtu  awe   na  mazoea   ya   kulala  kwa  kati  ya  saa  saba   hadi   nane  kwa  usiku  mmoja.Kama  mtu  ana   matatizo  ya  usingizi  hana   budi    kutafuta   ufumbuzi   wa    tatizo   hilo  ili  kupata   usingizi  huo.  Ni  vema   mtu   kulala   saa  4.00  usiku   na   kuamka  saa  11.00  au   12.00  alfajiri.

      UZITO: Ni  vema   kwa  mtu   kujali  sana   uzito   wa    mwili   wake   kulingana  na   urefu  alionao.Kwa   kawaida   mtu   anatakiwa   kuwa  na  uzito   wenye   kutofautiana  na   urefu   kwa   sentimita  100  au   110.Kwa   mfano , mtu  akiwa  na   urefu   sentimita  165 ,  uzito  wake   unatakiwa   usizidi   kilo   50  hadi   65.Kimkokotoo  ni   urefu   kwa   sentimita     kutoa   uzito   kwa kilo, ambapo   baki   haitakiwi    kuwa    chini   ya    100   au  zaidi    ya  110. PIMA   UZITO  MARA   KWA  MARA .

     KUVUTA : Uvutaji  wa  sigara   ni  mazoea   ya  hatari    sana   ndugu   yangu.Katika   sigara  mna  dawa  ijulikanayo   kama  “ NICOTINE”.Dawa   hii   ina   madhara     na   ulevi  wa   aina  yake.Ndugu   yangu  msomaji  kama   mtu   atakuwa   na  mazoea  ya  kukwepa   moshi    wa   sigara   kwa   kadiri   awezavyo  , hayo   ni   mazoea   muafaka. ACHA  KUVUTA   SIGARA.

    POMBE:Mazoea   ya   kunywa  pombe   kupita  kiasi   ni  ya  hatari   kwa   maisha   yetu  ndugu  yangu  mtanzania. Katika   pombe   mna   dawa   iitwayo   “ALCOHOL”. Dawa  hii  ni  mbaya  sana  ina  athari  kubwa   sana  mwilini.Mtu  ambaye  anaweza   kujenga   mazoea   ya    kunywa  kidogo  au   kutokunywa  kabisa , huyo  ana   uhakika  wa  kuishi  zaidi maisha  marefu  zaidi. ACHA   KUNYWA   POMBE    KUPITA  KIASI.

   MADAWA  YA  KULEVYA: Madawa  ya   kulevya  huweza    kudhuru  afya  ya  mtu    kutokana   na    njia   zile  mlevi  anazochagua  za  kutumia  madawa   hayo. Kwa  mfano   baadhi  ya  wale  wanaochagua  njia  ya    kujipiga   sindano  wenyewe  huandamwa  na  matatizo  ya   magonjwa  ya   ini  kutokana  na  kushindwa   kwao  kudumisha  hali  ya  usafi   unaoridhisha  katika  vifaa  vile   wanavyotumia    kwa   kusudi  hilo.Hali   hii  hupelekea   kifo   ini   linaposhindwa  kufanya  kazi .Ikumbukwe  kwamba  ulevi  wa   madawa  ni  wa  hatari  zaidi   kuliko  ule  wa  pombe. Baadhi  ya  vijana   wanaolewa   madawa   akili   zao   huharibika  kabisa  na   kuwafanya   wenda   wazimu   maisha   yao  yote.

  Madawa  ya   kulevya    yapo  ya  aina  nne  kubwa :----

-----Aina   ya  kwanza  ni   yale  madawa  ya   kulipua  moyo{yaani   yale   yanayoondoa  usingizi, uchovu n.k. }, hutumiwa  na  madereva , walinzi ,n.k.

-----Aina  ya   pili  ni   yale  yanayotia  usingizi, madawa  haya  hutumiwa   na  vijana   wengi  mitaani   mwetu  tunamoishi , mahospitalini  hutumika  kwa   shughuli  maalumu n.k.

-----Aina  ya  tatu  ni   yale   yanayopooza  moyo { yaani  yale   yanayoleta  utulivu  na   kupunguza  wasiwasi ,  kiwew n.k }

----Aina    ya  nne   ni yale   ya  kuleta  mabadiliko  ya  ufahamu   kuhusu   nafsi, na  ukweli  wa  mambo.

EPUKA   MADAWA   YA  KULEVYA , YANA  ATHARI   KUBWA  SANA ! 

      MAZOEZI: Kwa   bahati   mbaya  sana , Watanzania  wengi  hawana   mazoea  ya   kufanya   mazoezi.Ukweli  ni  kwamba, mazoezi  ni  jambo  kubwa   na  muhimu  sana  kwa  maisha  ya  mtu.Mtu  asiyefanya  mazoezi   mara  kwa mara, kwa  kawaida  ni  goigoi  kimwili  na  hata  kiakili. Maisha  yake  pia  hupungua  kwa  kiasi  fulani. TUFANYE   MAZOEZI   MARA  KWA  MARA  KWA  AJILI  YA  AFYA  ZETU  WATANZANIA  WENZANGU.

Kwa   kumalizia  ndugu    msomaji    wangu   naweza  kusema  ya  kwamba    hizi  siyo  tabia   pekee   zinazohitajika   katika   kufanya  maisha   yawe    marefu , zipo  nyingine  kadhaa. Kwa   mfano , MTU  KUPATA  MUDA  WA  BURUDANI , KUWA  MWANGALIFU  NJIANI { MAGARI }  na  KUTOPENDA   MATATA { UGOMVI }, UZINZI    {NGONO   ZEMBE }  na  nyingine. 

 ASANTE   MSOMAJI  WANGU KWA  KUSOMA MAKALA HII  USICHOKE   KUTEMBELEA   MAISHA   NA  MAFANIKIO  BLOG. MUNGU   AKUBARIKI !

Makala  hii  imeandikwa  na   MWL  JAPHET   MASATU  anapatikana  kwa   +255 716 924   136 /   +  255  755  400  128, DAR  ES   SALAAM , TANZANIA.