ACHA KUWA KARANI WA FEDHA ZAKO, JILIPE WEWE KWANZA

 Wapo watu wengi ambao wanakuwa na mipango mizuri sana kabla hawajawa na fedha, wanajua kabisa wakipata fedha watafanya nini na nini. Na tena watawashangaa sana wale wanaopata fedha na kuzitumia vibaya. Lakini subiri watu hao hao wazipate fedha, mipango yote inayeyuka, fedha zinatumika hovyo na mpaka zinapoisha ndiyo akili zinawarudia.

Kitu kimoja ambacho nataka kushauri leo kwa wale wote wenye shida ya kukaa na fedha, ni hiki; ACHA KUWA KARANI WA FEDHA ZAKO.
Watu wengi linapokuja swala la fedha, hawana tofauti na makarani, ambao wanapokea fedha na kuzipelekeka zinapopaswa kwenda. Ukienda benki kuweka fedha na ukamkabidhi karani wa benki fedha zako, utaona kama anashika fedha nyingi, lakini mwisho wa siku fedha hizo habaki nazo yeye, bali anakabidhi zinapohusika.

Sasa watu wengi wamekuwa wanayaishi maisha yao kama makarani wa fedha zao. Kinachotokea ni hiki, mtu anafanya kazi au biashara na analipwa mshahara au kupata faida kama kipato chake. Anachukua kipato hicho na kwenda kulipia vitu na kununua vitu mbalimbali. Mwisho anabaki hana fedha kabisa.

Alichokifanya mtu huyu ni kuchukua fedha kwenye kazi au biashara na kwenda kuitoa kwa wale wanaomdai au wanaouza vitu mbalimbali. Mwisho wa siku anabaki hana hata senti moja.

Acha mara moja kuwa karani wa fedha zako, kwa kuzihamisha kutoka unakozipata na kuzipeleka kwenye matumizi na wewe kubaki huna kitu.
Na ipo njia moja rahisi kwako kuacha kuwa karani wa fedha zako, njia hiyo ni KUJILIPA WEWE MWENYEWE KWANZA.

Kwa kila kipato unachoingiza kwenye maisha yako, kabla hujapeleka kwenye matumizi yoyote, toa sehemu ya kipato hicho na iweke pembeni. Sehemu hiyo ya kipato uliyoitoa ndiyo malipo yako kwako na hupaswi kuitumia kwa shughuli nyingine yoyote ya matumizi. Hichi ni kipato ambacho utakiwekeza zaidi ili uweze kufanikiwa zaidi.

Sasa najua ni vigumu kukaa na fedha, kwa sababu kama wanavyosema watu, fedha huwa hazikosi matumizi. Ukishakua na fedha, dunia itahakikisha unazitumia kwa namna yoyote ile. Hivyo vitu vitaharibika, watu wataumwa utashangaa unapokuwa na fedha ndiyo unapokea simu nyingi zikitaka utoe msaada fulani.

Hivyo kuna njia nyingine bora kabisa ya kuhakikisha kile unachojilipa hakipati matumizi na ukakipoteza. Njia hiyo ni KUJENGA GEREZA LA AKIBA YAKO. Kile kiasi ambacho unajilipa wewe mwenyewe, kitengenezee gereza, ambapo ukishaingiza, huwezi kutoa tena, hata itokee nini. Hata uwe na dharura kiasi gani, gereza hilo halikuruhusu uondoe fedha ulizoweka.

Gereza la fedha zako ni mfumo wowote unaokuruhusu kuweka fedha lakini kutoa inakuwa siyo rahisi. Na unaweza kufanya hivyo kwa kuwa na akaunti maalumu ya benki ambayo inakuruhusu kuweka lakini siyo kutoa. Unaweza pia kufanya uwekezaji wa moja kwa moja ambao utafanya kupata fedha yako kuchukue muda. Lakini pia unaweza kuweka mpango na mtu au watu wengine, na mkawa mnaweka fedha lakini hamtoi.
Angalia njia inayokufaa wewe, ambapo ukiweka fedha, inakuwa vigumu sana kwako kuitoa, na hilo litakusaidia kujiwekea fedha zako kulingana na mipango uliyonayo.

Hivyo nimalize kwa kukumbusha mambo muhimu sana tuliyojadili hapa;
ACHA KUWA KARANI WA FEDHA ZAKO.
JILIPE WEWE MWENYEWE KWANZA.
TENGENEZA GEREZA LA FEDHA ZAKO.
Fanya hayo matatu na fedha yako itaweza kutulia, na utaweza kufanya makubwa. Ukishaweza kuituliza fedha yako, utaweza kuiwekeza na kupitia uwekezaji ndiyo utaweza kufikia utajiri na uhuru wa kifedha.

USIRUHUSU HISIA ZAKO ZIKUTAWALE , THIBITI HISIA ZAKO, USITAFSIRI TUKIO.

Moja ya changamoto kubwa zinazowapelekea wengi kushindwa kwenye maisha ni kuendeshwa na hisia badala ya wao kuendesha hisia zao. Wote tunajua kwamba pale tunaporuhusu hisia zitutawale, tunakuwa tumeondoa kabisa uwezo wetu wa kufikiri. Kwa sababu hisia kali na fikra haviwezi kukaa pamoja.

Kupitia falsafa ya ustoa, tunajifunza kwamba hisia ni kitu ambacho tunakitengeneza sisi wenyewe na hakuna anayetupa, hivyo tunaweza kuchagua kutoruhusu hisia zitawale maamuzi yetu.
Epictetus ana maneno mazuri ya kutuambia kuhusu hisia;
It isn’t the things themselves that disturb people, but the judgements that they form about them. Death, for instance, is nothing terrible, or else it would have seemed so to Socrates too; no, it is in the judgement that death is terrible that the terror lies. Accordingly, whenever we are impeded, disturbed or distressed, we should never blame anyone else but only ourselves, that is, our judgements. It is an act of a poorly educated person to blame others when things are going badly for him; one who has taken the first step towards being properly educated blames himself, while one who is fully educated blames neither anyone else nor himself. – Epictetus, Handbook, 5
Kinachotusumbua siyo kile kinachotokea, bali tafsiri yetu kwa kile kinachotokea. Kwa mfano kifo, siyo kitu cha kutisha, kama ingekuwa hivyo wanafalsafa kama Socrates wangekiogopa. Ni tafsiri yetu kwamba kifo ni kitu kibaya ndiyo inatusumbua. Hivyo hivyo, tunapokuwa tumekwazika, tumesumbuka au kupata msongo, hatupaswi kumlaumu mtu yeyote bali sisi wenyewe, kwa sababu hivyo vinatokana na tafsiri zetu wenyewe. Kwa asiyekuwa na elimu, huwalaumu wengine pale mambo mabaya yanapomtokea, anayeanza kujifunza hujilaumu mwenyewe wakati yule aliyeelimika hamlaumu yeyote wala hajilaumu yeye mwenyewe.

TARAJIA MABAYA NA MAGUMU, KUWA MSTAHIMILIVU.

Maisha siyo rahisi, hakuna chochote kwenye maisha yako kitaenda kama ulivyopanga. Utakutana na magumu na changamoto ambazo zitakuangusha na kujaribu kukukatisha tamaa. Ili uweze kufanikiwa, ili uweze kupata chochote unachotaka, unapaswa kuwa mstahimilivu, unapaswa kuwa mgumu, unapaswa kuwa kinga’ang’anizi na unapaswa kutokujua kabisa msamiati unaoitwa kushindwa au kukata tamaa.
Falsafa ya ustoa inatujenga tuwe wastahimilivu kwa kutuandaa kukutana na magumu na hata kuweza kuyavuka bila ya kukata tamaa.

Ili kuzuia mabaya yanayotokea yasituvuruge, tunapaswa kuwa na maandalizi ya mabaya na magumu yanayoweza kutokea.

Kama wastoa tunaweza kujiandaa na magumu kwa njia mbili. Njia ya kwanza ni kuishi magumu yenyewe, kujiweka katika nyakati ngumu hata kama hujafikia ugumu huo. Kufanya kama vile huna kitu fulani, hata kama tayari unacho. Kwa njia hii, hutashtushwa pale kile ulichokuwa unategemea kitakapokuwa hakipatikani.
Njia ya pili ni kujijengea taswira ya magumu kabla hayajatokea. Unapopanga chochote, usiangalie tu yale mazuri unayotegemea yatokee, bali pia jenga taswira ya mabaya yanayoweza kutokea. Jiulize kipi kibaya kabisa kinachoweza kutokea, kisha pata picha kwamba kitu hicho kimetokea na ona utawezaje kukabiliana nacho. Zoezi hili la kujijengea taswira ya mabaya linakufanya usipatwe na mshangao pale unapokutana na magumu, kwa sababu ulishapata picha ya magumu hayo. Pia kwa sababu  hutapata magumu makubwa kabisa, utajiambia ulishaona magumu zaidi ya uliyokutana nayo, hivyo hayakusumbui.
Marcus anatuambia;
Be like the headland, on which the waves break constantly, which still stands firm, while the foaming waters are put to rest around it. ‘It is my bad luck that this has happened to me.’ On the contrary, say, ‘It is my good luck that, although this has happened to me, I can bear it without getting upset, neither crushed by the present nor afraid of the future.’ This kind of event could have happened to anyone, but not everyone would have borne it without getting upset. – Marcus Aurelius, Meditations, 4.49
Kuwa kama ukingo wa mto au bahari ambao unapigwa na mawimbi ya maji kila mara lakini unaendelea kusimama imara na kuyatuliza mawimbi ya maji. Chochote kibaya kinapotokea, usijiambie nina bahati mbaya hiki kimetokea kwangu, badala yake jiambie nina bahati nzuri hiki kimetokea kwangu kwa sababu nitaweza kukikabili bila ya kukasirika au kuumizwa nacho kwa sasa au wakati ujao. Kitu kama hicho kingeweza kutokea kwa yeyote, lakini siyo kila mtu anaweza kukipokea kwa utulivu.

Pia Seneca anatukumbusha kuishi kila siku yetu kama ndiyo siku ya mwisho kwenye maisha yetu;
Glad and cheerful, let us say, as we go to our rest: ‘I have finished living; I have run the course that fortune set for me’. If God gives us another day, let us receive it with joy. The happiest person, who owns himself more fully, is the one who waits for the next day without anxiety. Anyone who can say, ‘I have had my life’ rises with a bonus, receiving one more day. – Seneca, Letters, 12.9.

Kila unapoimaliza siku yako jiambie kwa furaha na uchangamfu nimemaliza kuishi, nimemaliza mwendo ambao asili imenitengenezea. Kama Mungu atanipa tena siku nyingine, nitaipokea kwa furaha. mtu mwenye furaha anajimiliki yeye kwa ujumla, anaisubiri siku nyingine bila ya wasiwasi. Yeyote anayejiambia nimeyamaliza maisha yangu, anapata zawadi ya siku nyingine tena ya kuishi.

USISINGIZIE HAUNA MUDA WA KUTOSHA KUFANYA YALE MUHIMU.

Moja ya kisingizio cha watu wengi kwenye kushindwa kufanya yale wanayotaka kufanya kimekua ni muda. Muda unaonekana kuwa mfupi sana na mambo ya kufanya yakiwa mengi. Hivyo tumekuwa tunatamani kama masaa ya siku yangeongezwa ili tuweze kufanya zaidi.
Lakini ukweli ni kwamba, masaa ya siku hayataongezeka, ni yale yale 24. Na wale wanaofanikiwa sawa sawa na wanaoshindwa, wana masaa hayo hayo kwa siku. Sasa kwa nini wachache wafanikiwe kwenye muda huo, wakati wengi wanashindwa na kuona hawana muda?
Seneca analo jibu zuri sana kwetu kuhusu muda;
Life is long enough, and a sufficiently generous amount has been given to us for the highest achievements if it were all well invested. But when it is wasted in heedless luxury and spent on no good activity, we are forced at last by death’s final constraint to realize that it has passed away before we knew it was passing. So it is: we are not given a short life but we make it short, and we are not ill-supplied but wasteful of it. Just as when ample and princely wealth falls to a bad owner it is squandered in a moment, but wealth however modest, if entrusted to a good custodian, increases with use, so our lifetime extends amply if you manage it properly. – Seneca, On The Shortness Of Life.
Maisha ni marefu vya kutosha na muda wa kutosha tumepewa kwa kufikia yale makubwa kama tutauwekeza muda huo vizuri. Lakini tunapopoteza muda huo kwa anasa zisizo na maana na kushindwa kufanya yale mazuri, tunakuja kustuka tumepoteza muda na maisha yetu pale tunapofikia kifo. Hivyo basi, siyo kwamba tuna maisha mafupi, bali tunayafanya kuwa mafupi, siyo kwamba muda ni mdogo, bali tunao mwingi mpaka tunaupoteza. Kama ambavyo utajiri ukiwa kwenye mikono ya mtu asiye makini unapotea na ukiwa kwenye mikono ya mtu makini unakua, ndivyo maisha yetu yalivyo, yanakua kama yataendeshwa vizuri.

TENGENEZA NJIA , USIFUATE NJIA

”Do not go where the path may lead, go instead where there is no path and leave a trail.” – Ralph Waldo Emerson

Watu wengi wamekuwa wanashindwa kwenye maisha kwa sababu hawathubutu kufanya vitu vipya, badala yake wanaangalia kile ambacho tayari kimeshafanya na wao wanafanya. Hii ni kufuata njia, sasa unapochagua kufuata njia fulani, jua utafika kule ambapo njia hiyo imeelekea. Kama utafanya kile ambacho wengine wanafanya, utapata matokeo ambayo wanayapata.

Njia pekee ya kufanikiwa zaidi, ni kufanya mambo mapya, kufanya yale ambayo hakuna mwingine anayefanya, kutengeneza njia mpya, pale ambapo hakuna njia. Hili linatisha, kwa sababu unakuwa huna uhakika, nafasi ya kushindwa ni kubwa, lakini pia nafasi ya kufanikiwa ni kubwa zaidi.
Kwenye chochote unachochagua kufanya, acha kuangalia wengine wanafanya nini ili uige, badala yake angalia kipi muhimu kinachopaswa kufanya kisha kifanye kwa njia ambayo ni sahihi kwako kufanya na kwa wale unaowahudumia. Kwa namna hii utatengeneza njia mpya na wewe kama kiongozi wa njia hiyo utanufaika zaidi.
Rafiki, sindano za leo zimekuwa ndefu na kali, lakini kama utazifanyia kazi, hutabaki hapo ulipo. Sina kingine cha kuongeza zaidi ya kukukumbusha kanuni yetu muhimu ambayo ni MAARIFA SAHIHI + KUCHUKUA HATUA KUBWA = MAFANIKIO MAKUBWA. Maarifa ni hayo, kazi kwako kuchukua hatua ili ufanikiwe.

FANYA YALIYO NDANI YA UWEZO WAKO, USISUMBUKE NA YALIYO NJE YA UWEZO WAKO

Sisi binadamu huwa tunasumbuka na mambo mengi sana, lakini tukianza kuyaangalia mambo hayo, mengi tunajisumbua nayo bure, kwa sababu yapo nje ya uwezo wetu, hakuna chochote tunachoweza kufanya tukayabadili au kuyaathiri.
Mambo yote yanayotokea kwenye maisha yetu tunaweza kuyagawa kwenye makundi mawili, yaliyo ndani ya uwezo wetu, haya ni yale ambayo tunaweza kuyaathiri, tunaweza kuyafanya kuwa bora zaidi. Na kuna yale ambayo yapo nje ya uwezo wetu, ambapo hatuna cha kufanya.

 Baadhi ya vitu vipo ndani ya uwezo wetu na vingine vipo nje ya uwezo wetu. Vilivyo ndani ya uwezo wetu ni maoni yetu, fikra zetu, maamuzi yetu na matendo yetu, kwa kifupi yale yote ambayo sisi tunayafanya. Vitu vilivyo nje ya uwezo wetu ni miili yetu, mali zetu, sifa zetu na nafasi nyingine tunazopewa, kwa kifupi chochote ambacho hatufanyi sisi moja kwa moja, kipo nje ya uwezo wetu. Vitu vilivyo ndani ya uwezo wetu ni bure, huru na visivyo na ukomo, vilivyo nje ya uwezo wetu ni dhaifu, visivyo huru, vyenye ukomo na visivyo vyetu.

Kwa vyovyote vile, hupaswi kusumbuliwa na chochote, kwa sababu kama kitu kipo ndani ya uwezo wako basi unahitaji kuchukua hatua, na kama kipo ndani ya uwezo wako huna hatua ya kuchukua hivyo kubaliana nacho kama kilivyo au kipuuze.

ISHI KULINGANA NA MISINGI YA ASILI

Huwa tunayaona maisha yetu ni magumu na tuna mengi ya kukabiliana nayo, lakini hebu fikiria jinsi ulimwengu unavyojiendesha. Fikiria jinsi ambavyo sayari yetu ya dunia inalizunguka jua mwaka mzima, na kutupatia majira ya mwaka. Fikiria jinsi sayari hii inajizungusha kwenye mhimili wake kila siku na kutupatia usiku na mchana. Asili imeyapangilia mambo yake ambayo yanajiendesha vizuri.

Sisi pia tunapaswa kuishi kwa msingi wa asili, kujua kile ambacho tunapaswa kufanya, kujipanga kukifanya na kukifanya kwa ubora na msimamo kama ambavyo asili inafanya mambo yake. Kwa kuishi kulingana na asili, hata matatizo yetu yanayotusumbua yanaonekana ni madogo sana ukilinganisha na jinsi ulimwengu mzima unavyojiendesha.

 Kazi za Mungu ndiyo zinatupa sisi riziki, na kazi za asili hazitofautiani na asili yenyewe. Kila kitu kinatokana na asili. Kila kitu ambacho ni muhimu na kinachohitajika na ulimwengu mzima kinatokana na asili. Kila kinachotokana na asili na kila kinachoitunza asili ni kizuri kwa kila sehemu ya asili. Mabadiliko ya kipengele chochote kwenye asili, ndiyo yanaufanya ulimwengu kuwa kama ulivyo.